Kiedy można unieważnić małżeństwo i jakie są tego konsekwencje?

Prawo wyznacza bardzo konkretne podstawy do unieważnienia małżeństwa. Wszystkie przypadki są wymienione w Kodeksie Rodzinnym i Opiekuńczym. Do przesłanek uwzględnionych w ustawie należą następujące okoliczności:
– zawarcie małżeństwa, mimo że jedna ze stron pozostawała już w innym związku małżeńskim,
– zawarcie małżeństwa pomimo zakazu obejmującego całkowicie ubezwłasnowolnionych obywateli,
– naruszenie zakazu małżeństwa obowiązującego rodzeństwo i innych krewnych w linii prostej,
– złamanie zakazu mającego zastosowanie wobec powinowatych w linii prostej,
– niedostosowanie się do przepisów, które określają minimalny wiek uprawniający do zawarcia małżeństwa,
– sytuację, w której jeden z małżonków już w chwili ślubu był dotknięty niedorozwojem umysłowym albo chorobą psychiczną,
– w przypadku wad oświadczenia woli,
– kiedy małżeństwo zostało zawarte pomiędzy przysposobionym a przysposabiającym,
– gdy złamano przepisy określające pełnomocnictwo konieczne do zawarcia małżeństwa.

Oprócz warunków umożliwiających unieważnienie małżeństwa, Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy wymienia także przesłanki negatywne, czyli okoliczności wykluczające takie rozwiązanie. Przykładowo: artykuł 18. jasno stwierdza, że nie można unieważnić małżeństwa już po jego ustaniu, chyba że było ono zawarte pomiędzy rodzeństwem, krewnymi w linii prostej lub osoby będące już w innym związku małżeńskim. Jednocześnie unieważnienie lub ustanie uprzedniego małżeństwa bigamisty, a także ustanie stosunku pokrewieństwa już po zawarciu małżeństwa znoszą wymienione powyżej okoliczności wyjątkowe. Co istotne, orzeczenie sądu kościelnego na temat ustania tudzież ważności małżeństwa kanonicznego nie posiada prejudycjalnego wpływu na orzeczenie, jakie wydaje w sprawie małżeństwa świeckiego sąd państwowy.

Sprawa o unieważnienie małżeństwa rozpatrywana jest przez sąd okręgowy I instancji w odrębnym postępowaniu. Z wniesieniem pozwu wiąże się stała opłata sądowa opiewająca na kwotę 200 złotych.

Jakie są konsekwencje prawne unieważnienia małżeństwa? Skutki prawne wydania odpowiedniego orzeczenia dzielimy na takie, które posiadają moc wsteczną i takie, które owej mocy nie posiadają. Do pierwszej grupy zaliczamy ustanie stosunku powinowactwa, obowiązków oraz osobistych praw pomiędzy byłymi już małżonkami. Obie strony powracają do poprzedniego stanu cywilnego i do nazwiska noszonego przed zawarciem małżeństwa. Z kolei do skutków bez mocy wstecznej, których moc prawna jest skierowana tylko i wyłącznie na przyszłość, należy określenie sytuacji dzieci i stosunków majątkowych. Dzieci poczytywane są jako zrodzone w małżeństwie pomimo jego ustania; z kolei podział majątku ustala się tak samo jak przy rozwodzie.

Dodaj komentarz